การมองข้ามรายละเอียดของสิทธิ์การใช้งาน Stockphoto อาจส่งผลถึงค่าใช้จ่ายจำนวนมหาศาลที่จะเกิดขึ้นในภายหลัง ส่งผลกระทบต่อแบรนด์ที่คุณคาดไม่ถึง ในครั้งนี้เราจะมาเรียนรู้บทเรียนสำคัญของแบรนด์ดังระดับโลก ที่ประสบปัญหาเกี่ยวกับสิทธิ์การใช้งานจากการเพิกเฉยรายละเอียดของสิทธิ์ใช้งาน เพื่อเป็นแนวทางให้กับแบรนด์อื่น ๆ ต่อไป
ทำไมถึงต้องมี Number 24 เป็นที่ปรึกษาด้านการใช้ Stockphoto
ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะทำให้แบรนด์ทุกเจ้า เข้าใจเรื่องสิทธิ์การใช้งานคอนเทนต์ทั้งหมดบนโลก ที่มีทั้งภาพถ่าย stockphoto ภาพวาด วิดีโอ เพลง ภาพ AI ฯลฯ ทุกอย่างมีขั้นตอนการขอสิทธิ์ต่าง ๆ ที่ต้องเสียเวลาและใช้ทรัพยากรในการศึกษามากมาย ถ้าไม่ได้มีความชำนาญด้านนี้โดยเฉพาะ จะทำให้องค์กรเกิดความไม่ลังเลว่างานที่ตนผลิตออกมานั้นมีความชัดเจนด้านสิทธิ์การใช้งานมากน้อยเพียงใด สามารถนำไปใช้เชิงพาณิชย์ได้หรือไม่ได้กันแน่?
ตัวอย่างเช่น บริษัท Peloton ที่มีข่าวโดนฟ้องร้องเรื่องการใช้เพลงในวิดีโอออกกำลังกายโดยไม่ได้รับอนุญาต ความจริงแล้วทางบริษัทเคยมีสิทธิ์การใช้งานเพลงตามกฎหมายเรียบร้อยแล้ว หรือก็คือเคยซื้อสิทธิ์การใช้งานเมื่อนานมาแล้วนั่นเอง แต่ไม่ทราบเรื่องระยะเวลากำหนดการใช้งาน จนทำให้เพลงนั้นหมดอายุแล้วไม่สามารถใช้งานต่อได้ ทางบริษัทเจ้าของเพลงจึงทำการฟ้องร้องในส่วนนั้น
ทำให้ Peloton หยุดให้บริการคอนเทนต์ในส่วนนั้นไป…
แต่ไม่ใช่แค่เพียงบริษัทนี้เท่านั้นที่ใช้งานสิทธิ์โดยที่ไม่อ่านรายละเอียดให้รอบคอบ ยังมีอีกหลากหลายกรณีที่เราจะมายกตัวอย่างให้ทราบในครั้งนี้
แบรนด์ดังที่เคยมีปัญหาเรื่องสิทธิ์การใช้งาน Stockphoto
Netflix กับปัญหาวิดีโอคอนเทนต์จาก Influencer
หนึ่งในเหตุการณ์ละเมิดลิขสิทธิ์ของ Netflix ในงานที่ร่วมมือกับ ill-fated ที่งาน Fyre Festival ซึ่งเป็นอีเวนต์ดนตรีอย่างหรูที่ประเทศ Bahamas ซึ่งเป็นเกาะทางแถบแคริบเบียน เหตุการณ์ที่นำไปสู่การฟ้องร้องก็คือในช่วงก่อนปี 2017 ทาง Netflix ได้ผลิตสารคดีที่เกี่ยวกับ Sensational failure (ความล้มเหลวที่น่าตื่นเต้น) โดยการนำเอาวิดีโอและภาพทั้งเบื้องหลัง และคลิปจากกล้องของเหล่า Influencer ที่ได้รับโอกาสเข้าร่วม Fyre Festival ก่อนเปิดตัวจริง
โดยหนึ่งในผู้เข้างานได้ฟ้อง Netflix ในข้อหานำวิดีโอของเธอไปใช้ใน Key Visual หลักโดยไม่ได้รับอนุญาต โดยเธอกล่าวว่าทาง Netflix ไม่มีสิทธิ์นำวิดีโอของเธอไปใช้โดยไม่ขออนุญาตก่อน ทำให้แบรนด์หลายเจ้าเกิดตื่นตัวเรื่องสิทธิ์การใช้งานคอนเทนต์ ที่ถูกผลิตโดยบุคคลที่สามภายในงานใด ๆ ก็ตามต้องได้รับอนุญาตก่อนเสมอ
Marc Jacobs กับข้อถกเถียงเรื่องงานศิลปะ
ศิลปะถึงแม้จะเป็นนามธรรมแต่ก็สามารถทำให้เกิดการฟ้องร้องได้เช่นกัน มีอยู่ครั้งหนึ่งที่ Marc Jacobs ได้ออกสินค้าแฟชั่นเซ็ตใหม่ แล้วโดนทางบริษัทอื่นฟ้องร้องว่าแฟชั่นเซ็ตนี้ได้ก๊อปปี้เอาส่วนหนึ่งของผลงานตนไปใช้ เพราะมีส่วนที่คล้ายคลึงกันทั้งรอยเย็บและกระดุมที่ใช้ ซึ่งการฟ้องร้องยังคงดำเนินอยู่จนถึงปัจจุบัน
และทาง Jacobs ก็ยังถูกฟ้องเรื่องการก๊อปปี้ส่วนหนึ่งของเสื้อวง Nirvana อีกครั้งเมื่อไม่นานมานี้ ทำให้เห็นว่าเรื่องของงานศิลปะนั้นพูดยากเสียจริง
iHeartMedia กับความไม่รู้สิทธิ์ใช้งาน Editorial
ในปี 2016 ช่างภาพ Christopher Sadowski ได้ฟ้อง iHeartMedia สำหรับการนำภาพถ่ายแรปเปอร์ชื่อดัง Azealia Banks ไปโพสต์ลงบนเว็บไซต์โดยไม่ได้รับอนุญาต ซึ่งสำนักข่าวอื่น ๆ จะมีการให้เครดิตและขออนุญาตช่างภาพก่อนนำผลงานไปใช้เสมอ แต่ iHeartMedia กลับไม่ทำแบบนั้น ทำให้ต้องขึ้นศาลไปตามระเบียบ
ไม่ใช่ทุกคนที่ได้รับอนุญาตให้ใช้ภาพคนดังได้ เพราะรูปภาพของผู้มีชื่อเสียงย่อมได้รับความสนใจสูง ทำให้การเผยแพร่สามารถสร้างรายได้และยอดการเข้าถึงเว็บไซต์ได้ดี นั่นหมายถึงสามารถสร้างรายได้อย่างมหาศาลเพียงแค่ใช้รูปคนดังเหล่านั้น การนำภาพคนดังจาก stockphotoไปใช้งานเข้าข่ายการใช้สิทธิ์แบบ Editorial ซึ่งไม่อนุญาตให้ใช้เพื่อสร้างรายได้
ทาง iHeartMedia จึงโดนปรับและได้รับการอบรมสิทธิ์การใช้งานยกใหญ่ การใช้งานคอนเทนต์ใด ๆ ควรศึกษาสิทธิ์ให้ดีเสมอ
นี่เป็นเพียงแค่ตัวอย่างจากอีกหลายพันกรณี ที่เกิดจากความไม่รู้เรื่องสิทธิ์การใช้งาน ถึงแม้ความตั้งใจของคุณจะดีและถูกต้อง แต่ก็ต้องทำความเข้าใจเรื่องสิทธิ์การใช้ Stockphoto ด้วยควบคู่ไปด้วย
ทุกสิทธิ์การใช้งานมีข้อกำหนดที่แตกต่างกัน สถานที่ใช้งานหรือระยะเวลาในการใช้ ทุกเงื่อนไขล้วนมีผลกระทบต่องานทั้งสิ้น ถ้าคุณไม่มั่นใจว่าสิ่งที่คุณใช้มีสิทธิ์อย่างไร หรืออยากจะได้คำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ สามารถติดต่อทีมงาน Number 24 x Shutterstock ได้ที่
Inbox : https://bit.ly/3RtAnGn
LINE Official Account : https://bit.ly/3Rz00FU
Instagram : https://bit.ly/3qi0VOR
Website : www.number24.co.th
บทความโดย : Creative Licensing Lessons Learned from Major Brands
เรียบเรียงโดย : ทีมงานชัตเตอร์สต็อกประเทศไทย ดำเนินงานโดย นัมเบอร์ 24
